ATEX 2014/34/EU DİREKTİFİ KAPSAMINDA STANDARTLARA GÖRE YAPILAN
PATLAMAYA KARŞI KORUMA TİP TESTLERİ
ATEX 2014/34/EU direktifinde patlamaya karşı korumalı olarak tasarım yapılan ve belgelendirilmesi için Onaylanmış Kuruluş tarafından teçhizatın tasarımı incelenip onaylandıktan sonra tasarıma uygun olarak hazırlanmış prototipinin koruma tipi standartlarına uygunluğunun tespiti için yapılan testlere TİP TESTLERİ denir.
ATEX 2014/34/EU direktifine göre belgelendirme amacı ile Onaylanmış Kuruluşlarca Tip testleri yapılarak;
- Annex III (Ek 3-Modül B) e uygun olarak tip testlerinin başarılı olması halinde patlayıcı ortamda güvenilir şekilde kullanılabileceğini gösterir bir “EU-Tip İnceleme Sertifikası” (EU-Type Examination Certificate) düzenlenir
- Annex V (Ek 5-Modül F Tip Doğrulama Modülü) e uygun olarak tip testlerinin başarılı olması halinde patlayıcı ortamda güvenilir şekilde kullanılabileceğini gösterir bir Ürün Tip Doğrulama Sertifikası (Type Verification Certificate) düzenlenir
- Annex X (Ek 9-Modül G Birim Doğrulama Modülü) e uygun olarak tip testlerinin başarılı olması halinde patlayıcı ortamda güvenilir şekilde kullanılabileceğini gösterir bir Birim Doğrulama Sertifikası (Unit Verification Certificate) düzenlenir
ATEX 2014/34/EU direktifine göre belgelendirme amacı ile Onaylanmış Kuruluşlarca yapılacak Tip testlerini, eğer TS EN/IEC/ISO 17065 Ürün Belgelendirme standardına göre akredite edilmiş Onaylanmış Kuruluş bu testleri kendi laboratuvarında yapacak ise sahip olduğu laboratuvarın TS EN/IEC/ISO 17025 Laboratuvar yeterliliği standardına göre yeterliliğinin de denetlenmiş olması gerekir. Ayrıca Onaylanmış Kuruluş
Sertifikalanmış bir cihazın seri imalat sorumluluğu imalatçı firmaya aittir. Patlamaya karşı koruma belgesi almış bir teçhizatın imalat başlangıç ve devamı ve sonunda imalatçı firmanın yapmak zorunda olduğu kontrol ve testlere RUTIN TESTLER” denir
Koruma tipi standartlarında belirtilen testlerin yapılması aslında bir doğrulama işlemidir. Çünkü asıl olan tasarımın standart gerekliliklerine göre yapılmasıdır. Eğer standart gerekliliklerine göre yapılan bir değerlendirme uygun bulunmuş ise sonrasında yapılacak testler bu gerekliliklerin bir doğrulaması (verification) anlamındadır.
Koruma tiplerine ilişkin her bir standardın testlerinin gerçekleştirilmeli ve aynı teçhizat için IEC60079-0 Genel Gereklilikler standardının öngördüğü testler de varsa belgelendirme aşamasında bu testlerin de yerine getirilip getirilmediği de kontrol edilmelidir
Bu testlerin hangi şartlarda ve hangi ilkelere ve kriterlere göre yapılacağı ise TS EN/IEC/ISO 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği standardında belirlenmiştir. Bu standardın (Laboratuvar kalite yönetiminin rutin şartlarının, uygun kalite yönetiminin sağlanmasının yanında) en önemli gerekliler;
- Ölçüm cihazlarının Kalibrasyonu ve İzlenmesi
- Yapılan Test ve Ölçümlerinin “İzlenebilirliliği (Tracebility) ve Ölçüm Belirsizliği Hesaplaması” (Measurement Uncertainty ve/veya Tahmini (TS EN /IEC/ISO 17025 Madde 5.4.6)
- “Laboratuvarlararası Karşılaştırma Yeterlilik” Testlerine katılımdır (TS EN /IEC/ISO 17025 Madde 5.9.b)Almanyanın PTB (Physicalisch Techniche Bundesanstallt) Explosion Safety Birimi tarafından d- tipi ve i-tipi Koruma testleri için düzenlenen “Karşılaştırma ve Yeterlilik Testleri” için tıklayınız…
Standart
Patlamaya Karşı Koruma Tipi Testleri ve ilgili Standart Maddesi
60079-0
Genel Özellikler
Mekanik Darbeye Dayanıklılık
Düşme testi
(Drop test)
IP Testleri
Temperature measurement
Service temperature
Maximum surface temperature
Thermal shock test
Small component ignition test (Group I and Group II)
Torque test for bushings
Non-metallic enclosures or non-metallic parts of enclosures
Thermal endurance to heat
Thermal endurance to cold
UV ye dayanım
Resistance to chemical agents for Group I equipment
Earth continuity
Surface resistance test of parts of enclosures of non-metallic materials
Measurement of capacitance
Verification of ratings of ventilating fans
Alternative qualification of elastomeric sealing O-rings
Transferred charge test
Test Maddesi
26.4.2
26.4.3
26.4.5
26.5.1
26.5.1.2
26.5.1.3
26.5.2
26.5.3
26.6
26.7
26.8
26.9
26.10
26.11
26.12
26.13
26.14
26.15
26.16
26.17
60079-1 Alevsızdırmazlık
Tests of ability of the enclosure to withstand pressure
Determination of explosion pressure (reference pressure)
Overpressure
test
Overpressure test – First method (static) Overpressure test – Second method (dynamic)
Test for non-transmission of an internal ignition
Electrical equipment of Groups I, IIA and IIB
Electrical equipment of Group lIC
First method – Testing by increased test gap
Second method – Testing by increased pressure
Third method – Testing by oxygen enrichment of test gases
Tests of flameproof enclosures with breathing and draining devices
Tests for “dc” devices
Test Maddesi
15.2
15.2.2
15.2.3
15.2.3.2 15.2.3.3
15.3
15.3.2
15.3.3
15.3.3.2
15.3.3.3
15.3.3.4
15.4
15.5
60079-2 Basınçlı Muhafaza ile Koruma
Determining the maximum overpressure rating
Maximum overpressure test
Leakage test
Purging and dilution tests
Purging test for pressurized equipment with no internal source of release
and filling procedure test for static pressurization
Purging and dilution tests for a pressurized equipment with an internal source of release
Verification of minimum pressurization overpressure
Tests for an infallible containment system
Overpressure test for a containment system with a limited release
Pressurization Control Systems evaluated as Ex associated equipment
13.1
13.2
13.3
13.4
13.5
13.6
13.7
13.8
13.9
13.10
60079-5 Kumla Doldurma
Pressure type test of container
Verification of the degree of protection of the enclosure
Dielectric strength test of the filling material
Maximum
temperatures
Routine pressure test
of container
Routine Dielectric strength test
of the filling material
Test Maddesi
5.1.1
5.1.2
5.1.3
5.1.4
5.2.1
5.2.2
60079-6
Yağla Koruma
Overpressure test on sealed enclosures
Reduced pressure test on sealed enclosures
Overpressure test on unsealed enclosures
Maximum temperature
Switching Tests
Routine Sealed enclosures
Routine
Unsealed enclosures
Test Maddesi
6.1.1
6.1.2
6.1.3
6.1.4
6.1.5
6.2.1
6.2.2
60079-7 Artırılmış Emniyetli Koruma
Dielectric strength
Test
Tests for Rotating electrical machines
Determination of starting current ratio IA/ IN and the time tE
Test for luminaires
Tests for Measuring instruments and instrument transformers
Transformers
other than instrument transformers
Verification and tests for cells and batteries of Level of Protection “eb”
Verification and tests for cells and batteries of Level of Protection “ec”
Tests for general purpose connection and junction boxes
Tests for resistance heating equipment
Terminal insulating material tests
Routine verifications and routine
dielectric test
Dielectric tests for batteries
Routine test for Inter-turn overvoltage tests
Test Maddesi
6.1
6.2 - 6.2.1
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
6.9
6.10
7.1
7.2
7.3
60079-11 Kendinden emniyetlilik
Spark ignition test
Temperature tests
Dielectric strength test
Determination of parameters of loosely specified components
Tests
for cells and batteries
Mechanical
tests
Tests for intrinsically safe apparatus containing piezoelectric devices
Type tests for diode safety barriers and safety shunts
Cable pull test
Transformer tests
Optical isolators tests
Current carrying capacity of infallible printed circuit board connections
Routine tests for diode safety barriers
Routine tests for infallible transformers
Test Maddesi
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
10.9
10.10
10.11
10.12
11.1
11.2
60079-13 Basınçlandırma Odaları ve binaları
Purging test
Minimum ventilation
flow rate test
Confirmation of the ratings of the safety devices
Verification of sequence of operation of the safety devices
Testing of ventilation system
Test Maddesi
7.5.3
7.5.4
7.5.5
7.5.6
7.5.7
60079-15 n-tip koruma
Tests
for non incendive components
Tests for sealed devices
Type test requirements for restrictedbreathing enclosures
Routine
Electric strength test
Routine test requirements for restricted-breathing enclosures
Routine temperature rise test
Routine Temperature calculation
Test Maddesi
11.1
11.2
11.3
12.1
12.2
12.3
12.4
60079-18 Kapsülleme ile koruma
Tests on the compound
Water absorption test
Dielectric strength test
Tests on the apparatus Maximum temperature
Thermal endurance
to heat
Thermal endurance to cold
Dielectric strength test
Cable pull test
Pressure test for Group I and Group II electrical equipment
Test for resettable thermal protective device
Sealing test for built-in protective devices
Test Maddesi
8.1
8.1.1
8.1.2
8.2 - 8.2.2
8.2.3.1
8.2.3.2
8.2.4
8.2.5
8.2.6
8.2.7
8.2.8
60079-28 Optik ışıma
Test set-up for ignition tests
Criteria to determine ignition
Verification of suitability of test set-up for type tests
Reference test for continuous wave radiation and pulses above 1 s duration
Reference test for pulsed radiation below 1 ms pulse duration
Ignition tests with continuous wave radiation and pulses above 1 s duration
Ignition tests with single pulses less than 1 ms duration
Tests for pulse trains and pulses from 1 ms to 1 s duration
Absorber targets for type tests
Test acceptance criteria and safety factors
Test Maddesi
6.1
6.1.3
6.2
6.2.3
6.2.4
6.3.1
6.3.2
6.3.3
6.3.4
6.3.5
60079-29 Gaz Detektörleri
Unpowered storage
Calibration and adjustment
Stability
Alarm set point(s)
Temperature
Pressure
Humidity of test gas
Air velocity
Flow rate for aspirated equipment
Orientation
Vibration
Drop test for portable and transportable equipment
Warm-up time
Time of response
High gas concentration operation above the measuring range
Battery capacity
Power supply variations
Addition of sampling probe
Other gases and poisons
Electromagnetic compatibility
Field calibration kit
Software function
Test Maddesi
5.4.2
5.4.3
5.4.4
5.4.5
5.4.6
5.4.7
5.4.8
5.4.9
5.4.10
5.4.
11
5.4.12
5.4.13
5.4.
14
5.4.15
5.4.16
5.4.17
5.4.18
5.4.
19
5.4.
20
5.4.
21
5.4.22
5.4.23
60079-30:2012 Heat Tracing
Dielectric test
Electrical insulation resistance test
Flammability test
Impact tests
Deformation test
Cold bend test
Water resistance test
Integral components resistance to water test
Verification of rated output
Thermal stability of electrical insulating material
Thermal Performance Test
Determination of maximum sheath temperature
Verification of start-up current
Verification of the electrical resistance of electrically conductive covering
Ultraviolet and condensation test
Routine Dielectric tests
Routine
Verification of rated output
Test Maddesi
5.1.2
5.1.3
5.1.4
5.1.5
5.1.6
5.1.7
5.1.8
5.1.9
5.1.10
5.1.11
5.1.12
5.1.13
5.1.14
5.1.15
5.1.16
5.2.1
5.2.2
60079-31 Toza karşı muhafaza
Type tests for dust exclusion by enclosures
Impact test for supplementary enclosures
Pressure test
IP test
Tests to determine maximum surface temperature
Routine tests
Test Maddesi
6.1.1
6.1.1.2
6.1.1.3
6.1.1.4
6.1.2
6.2
60079-32-2 Statik Elektrik
Surface resistivity
Volume resistivity
Leakage resistance
In-use testing of footwear
In-use testing of gloves
Powder resistivity
Liquid conductivity
Capacitance
Transferred charge
Ignition test
Measuring of charge decay
Breakdown voltage
Test Maddesi
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
4.10
4.11
4.12
4.13
4.14
60079-33 Özel Koruma
Tests for equipment employing energy limitation
Tests for equipment employing containment
Tests for sealed equipment
Temperature classification test
Routine tests for sealed equipment
Routine tests Non-hermetically sealed equipment
Test Maddesi
10.2
10.3
10.4
10.5
11.2
11.2.2
60079-35 Madenci Baş lambası
Impact test
Drop tests
Degree of protection (IP) by enclosures
Test to verify the non-ignition of a representative electrolytic gas mixture or firedamp by fuse or thermal circuit-breaker
Test to verify the non-ignition of a gas mixture by one strand of the cable between the headpiece and the battery by thermal ignition
Spark ignition test
Test to verify the resistance of the cable sheath to fatty acids
Test to verify the resistance of the cable sheath to fire
Test to verify the strength of cable entries, anchoring devices and cable
Test Maddesi
8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
8.7
8.8
8.9
YAPILAN TESTLERLE İLGİLİ DETAYLAR ve TESTLERDEN BEKLENEN SONUÇ:
1-Mekanik Darbeye Dayanıklılık (60079-0 Madde26.4.2)
Her bir gaz grubu için belirlenen darbe enerjilerine teçhizatın koruma tip özelliklerinin
bozulmadan dayanabilmelerini kontrol için yapılır. Gaz grubuna uygun enerji değerlerini sağlayacak şekilde belirli bir çapta ucu çelik bilye (veya aynı sertlikte poliamidden yapılmış küresel uç) olan 1 kg. lık m kütlesi belirli bir yükseklikten (h) düşürülerek yapılır { (m)h = E/10 (joule)} ve bu mekanik darbe enerjisinin teçhizata aktarılması sağlanır.
Testi yapılacak teçhizatın üzerine ağırlığın düşürüleceği zemine yerinden oynamadan (örneğin bir mengene ile) sabitlenmesi sağlanmalıdır.
Mekanik darbeye dayanıklılığı teçhizatın bulunduğu çevrenin sıcaklığına göre değişebilmektedir. Örneğin denizaşırı çalışan ve kutuplara yakın çalışan petrol arama gemilerinde kullanılan expoof teçhizattaki malzemelerin kırılganlığı soğuk çevre şartlarında (örneğin -60ile -70⁰C) artmakta ve teçhizatın patlamaya karşı koruma tipleri güvenilir olmaktan çıkmaktadır. Bu nedenle belgelendirme aşamasında Onaylanmış Kuruluş darbe testini yaparken teçhizatın kullanıldığı çevre sıcaklığı şartlarını dikkate almalıdır. Mekanik darbeye dayanıklılık testini istenilen çevre sıcaklığı şartlarında yapmaya imkân verebilecek deney teçhizatı mevcuttur. (Instron darbeye dayanıklılık test cihazı için tıklayınız…)
Darbe testi genellikle;
- Cihaz muhafazasına
- Kablo girişlerine
- Yani darbe enerjisine karşı en zayıf görünen üç ayrı noktaya uygulanır (uygulanan parçalar tekrar kullanılmaz imha edilir) Bu noktaların seçimi test yetkilisinin inisiyatifindedir. Sunum için tıklayınız…
2-Referans Basınç Ölçülmesi ve İç Patlamanın Dışarıya Sızmaması
- Referans basınç testi:
(d) tipi alevsızdırmaz (ALSz) muhafazaya uygulanacak gaz patlatma basınç değerinin belirlenebilmesi için gereken referans basıncın saptanması ve bu basıncın sönüm zamanının belirlenebilmesi için yapılır. Amaç cihazın belirli bir hacminde ve iç elemanların hacim içinde işgal ettikleri yere bağlı olarak cihaz içerisinde kalan net hacimde meydana gelebilecek patlama basıncını (yani o hacimde meydana gelebilecek maksimum basıncı ) tespit edebilmektir. En az üç test yapılır.
- Dinamik Patlatma Testi: (En az 5 test)
Ön basınçla yapılır. Referans basınç değerinin yarısının ve bu değerin en az 100 msn. devam etmesi esas alınmalı ve basınç değeri buna göre artırılmalıdır. Test sonucunda muhafaza hasar görmemeli ve koruma tipini bozacak deformasyon olmamalı, bağlantı yerlerinde tolerans dışı aralık olmamalıdır. Bu testlerin nasıl yapılacağına dair sunuyu izlemek için tıklayınız…
3-Hidrolik Statik Aşırı Basınç (IEC 60079-1 Madde 15.2.3.2 Overpressure test – First method (static)
Statik hidrolik aşırı basınç testi gaz gruplarına göre farklı basınç değeri uygulanarak yapılır
Grup I 10 kg/cm2
Grup IIA 10 kg/cm2
Grup IIB 12 kg/cm2
Grup IIC 15 kg/cm2 (Bazen 20 kg/cm2)
Basınç değerlerinde muhafaza içine su doldurularak basınç (2 dakika) süre ile uygulanır. Test sonucunda kalıcı deformasyon, çatlama, bağlantı cıvatalarında uzama olmamalıdır. Sunum için tıklayınız…
4- En Büyük Yüzey Sıcaklığı Tespiti (IEC 60079-0 Madde 26.5.1.3)
TS EN 1127-1 Standardına göre muhtemel patlayıcı ortamın en önemli tutuşturma kaynağı teçhizatın çalışması ve bu nedenle ısınması nedeni ile oluşan “Yüzey Sıcaklığı” dır. Bu nedenle muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan bir elektrikli teçhizatın, içinde bulunduğu patlayıcı ortamı oluşturan gaz veya tozun tutuşma sıcaklığının altında olması gerekir. Yani içinde bulunan ortamı tutuşturacak ve patlamasına neden olacak kadar yüzeyinin ısınmaması ve yüzey sıcaklığının içinde bulunduğu patlayıcı ortamı oluşturan gaz ya da tozun tutuşma sıcaklığından düşük derecede olması gereklidir. Bu nedenle exproof teçhizatın Onaylanmış Kuruluşlarca ATEX 2014/34/EU direktifine göre belgelendirilmesinde tüm koruma tipleri için IEC 60079-0 Genel gereklilikler standardının Madde 26.5.1.3 üne göre “En Büyük Yüzey Sıcaklığı” nın tespiti gerekir. Bu tespit bir tip testidir.
Teçhizat komple durumda (yani iç donanımı ile birlikte olağan çalışma şartlarında ) kendi özel standartlarında belirlenen çalışma şartlarında;
- Nominal frekans
- Yük ve gerilimde (+ % 10 artırılarak ) kararlı sıcaklığa ulaşıncaya kadar çalıştırılarak cihazın yüzey sıcaklığı veya tüm bileşenlerinin sıcaklığı tespit edilir. Tespit edilen sıcaklıklar patlayıcı ortam sıcaklığına dönüştürülerek cihazın sıcaklık sınıfı saptanır. Cihazın muhtelif konumlarda çalıştırılması söz konusu ise sıcaklık tespiti her konum için ayrı ayrı yapılır. Sunum için tıklayınız…
“En Büyük Yüzey Sıcaklığı Tespitinde Ölçüm Belirsizliği” için tıklayınız…
5-Elektriksel Yüzey Direnci Ölçümü: (IEC 60079-0 Genel gereklilikler standardı Madde 26.13)
Elektriksel yüzey direnci, her bir maddenin kendine özgü hacimsel özdirenç ölçülmesinden dolayısı ile iletkenler ve/veya yalıtkanlar için ölçülen rutin direnç ölçmesinden farklıdır. Burada ölçülen elektriksel direnç özellikle de yalıtkanların yüzeyinden akan elektronlar karşı yalıtkanın yüzeyinde oluşturduğu yüzeysel elektriksel dirençtir. Dolayısı ile bu direnç ölçme metodu hassas ölçme araçlarını gerektirir. Zira bir malzemenin yüzeyinden akan elektrik akımı çok küçük değerdedir ve piko amper mertebesindedir. Üstelik yüzeyden geçen akım düzgün akmamakta ve yüzeyde dağılmaktadır. Bu nedenle de ölçülen bu çok küçük mertebedeki akım değeri de değişkenlik göstermektedir. Bu akım değerini oluşturabilmek için yüzeye iki elektrot monte edilmekte ve bu iki elektrota uygulanan minimum 500 Volt nedeni ile yüzeyde akan bir akım sağlanabilmektedir. Ancak standart bu gerilim değeri için 500 Volt öngörmekte ise de aslında 1000 Volt uygulayarak daha iyi sonuç alınabilmektedir.
Malzemelerin hangi aralıkta antistatik, hangi aralıkta yalıtkan ve hangi aralıkta iletken olduğunu belirleyen “ESD Surface Resistance Spectrum Chart” için tıklayınız…
6-Toz ve Su Giricilik (Ingress Protection –IP) testi:
IP tanımlamasında yer alan iki rakamdan birincisi bir muhafaza(kutu) içerisine toz gericiliğinin (ingress); ikinci ise sıvı giriciliğinin ölçüsüdür. IP testi yani toz ve sıvı giriciliği tespiti; patlayıcı ortamda yer alan teçhizatın koruma tiplerinden özellikle e-tipi koruma için gerekli olan ve IEC 60079-7 standardının Madde 4.10 (Degrees of protection provided by enclosures) unda öngörülen özelliklerin sağlanması için gereklidir. Testin nasıl yapılacağı IEC 60529 standardında belirlenmiştir. Detaylar için tıklayınız…
KATI PARÇAÇIKLARININ VE SIVININ GİRİCİLİĞİNE KARŞI TEÇHİZATIN KORUNMASI
Koruma Derecesi
Toz veya Sıvı Giriciğine Karşı Koruma
Tanımlama
TOZ GİRİCİLİĞİ DERECELERİ
IP0X
Toza Karşı Koruma yok
Açıklama
IP1X
El ile kolayca uzaklaştırılabilecek katı madde parçacıklarına karşı koruma veya çapı 50 mm. olan katı yabancı maddelere karşı koruma
Küresel çapı 50 mm. olan ve tehlikeli olabilecek durumdan kolayca bertaraf edilebilecek katı maddeler muhafaza içine giremez
IP2X
Parmak boyutunda olan tehlikeli kati maddelere karşı koruma veya çapı 12.5 mm. olan katı maddelere karşı koruma
Çapı 12.5 mm olan, tamamen nufuz etme kabiliyeti olmayan tehlikeli maddeler muhafaza içine giremez
IP3X
Bir alet kullanımı ile birlikte tehlikeli olabilecek katı maddelere karşı koruma veya çapı 2.5 mm.olan maddelere karşı koruma
Çapı 2.5 mm. den büyük olan maddeler muhafaza içine giremez
IP4X
Tehlikeli bölgeye bir tel şeklinde gelebilecek maddeler
Çapı 1 mm. den büyük olan maddeler muhafaza içine giremez
IP5X
Toz Koruması
Muhafaza içine toz girmesi tamamen engellenmiştir
IP6X
Toz giriciliğine karşı sıkı koruma
Toz giriciliği yok
SIVI GİRİCİLİĞİ DERECELERİ
IPX0
Korumasız
Toz giriciliğine karşı koruması yok
IPX1
Düşey doğrultuda düşen su damlaları
Düşey doğrultuda düşen su damlalarının herhangibir girici özelliği olmamalıdır
IPX2
Muhafazaya düşey doğrultuda (yaklaşık 15°lik açı ile düşen su damlaları
Düşey doğrultuda 15° lik açıda düşürülen su damlamalırında muhafaza içerine herhangibir giriş (sızma) olmamalıdır
IPX3
60 derece açı ile su püskürtme
Su düşey doğrultuda 60° lik bir açı ile muhafazanın her tarafından püskürtülür
IPX4
Su sıçratma
Herhangibir doğrultuda sıçrayan su muhafaza içerisine sızmamış olmalıdır
IPX5
Su jeti (Püskürtme)
Muhafazaya püskürtme şeklinde her yönden uygulandığında giricilik olmamalıdır
IPX6
Güçlü su jeti
Muhafazaya güçlü fışkırtma şeklinde her yönden uygulandığında muhafaza içine giricilik olmamalıdır
IPX7
Suya geçici daldırma etkileri The effects of temporary immersion in water.
30 dakika süresince 1 m. derinlikteki suda bırakıldığında muhafaza içerisine herhangibir sızma olmamalıdır.
IPX8
Suya sürekli daldırmanın etkileri
İmalatçı ile kullanıcının anlaşmasında anlaşılan şartlara bağlı olarak muhafaza belirli bir sure su içerisinde tutulduğunda muhafaza içerisine su sızıntısı görülmemelidir(>IPX7)
7-Mukayeseli Yüzeysel Kaçak İzi ( Comperative Tracking Index-CTI) Testleri:
IEC 600079-7( e- tipi koruma )standardının 4.6)e) maddesinde (Solid electrical insulating materials) katı yalıtkan maddeler için CTI ın; IEC 60112 - Katı Yalıtım Malzemeleri Yüzeysel Kaçak Yollarının Tespiti standardına göre yapılması öngörülmektedir. Çünkü yalıtkan malzemeden imal edilmiş teçhizat elemanlarının normal kullanımları esnasında zamanla üzerinde tortu ve kirlenme meydana gelebilir. Eğer bu yabancı maddeler elektriksel olarak iletkense malzeme üzerinde potansiyel farkının olduğu bölgelerde bir akım (tracking akımı ) meydana gelecektir. Bu ise kıvılcım atlamaları oluşturarak yalıtkan malzemenin dış yüzeyinde termal zorlamaya neden olur. Termal zorlamayla yalıtkan malzemede ayrışma meydana gelir (carbonization ) Ayrışma neticesinde farklı potansiyel bölgeleri arasında akıma sebep olan karbon yolu (track ) oluşur. Bu durumda elektriksel eleman esas fonksiyonunu yerine getiremez. Hatta malzemede tutuşma meydana gelebilir. Yalıtkan malzemenin belirtilen akım yolu (track) oluşumuna karşı gösterdiği dirence, yüzeysel kaçağa karşı direnç (tracking resistance ) denir. Yüzeysel Kaçak Deney Cihazı elektriksel olarak iletken parçaları saran yalıtkan elemanların, karbon yolu izi (tracking) oluşumuna karşı gösterdiği direnci saptama esasına dayanan testi gerçekleştirmek amacıyla tasarlanmıştır. Cihazda aralarında CTI Indexi ölçülecek yalıtkanın üzerine belirli aralıklarla belirli konsantrasyonda hazırlanan bir sıvı (Örneğin NaOH) damlatılır ve bu sıvının yalıtkan üzerinde oluşturacağı iletkenlik sonucunda iki iletken arasında bir akım oluşturarak yalıtkan malzemenin okside olarak iz bırakması beklenir. Her malzeme için bu iz farklı sürede ve farklı damlatma sayısında oluşmakta ve her yalıtkanın bu özelliği karakterize edilebilmekte ve böylece standartlarca özellikleri belirlenen malzemenin o teçhizatta kullanılması sağlanabilmektedir
Cihaz PLC kontrollü olup, teste ait tüm parametre değerleri dokunmatik operatör panelinden değiştirilebilir. İki iletken arasına sıvı damlatma şeklinde çalışmaktadır. Damlatma sistemi çok hassas olup PLC kontrolündeki pnömatik mekanizma ile çalıştırılmaktadır. Sistem, Cihaz ve kullanıcı emniyetini sağlayan her türlü güvenlik tedbirine sahip olmalıdır. Sunum için tıklayınız…
8-Termal Testler
8.1 Sıcaklık Ölçümü Nasıl Yapılır (IEC 60079-0 Madde 26.5.1)
8.2 En büyük Yüzey Sıcaklığı Tespiti nasıl yapılır (IEC 60079-0 Madde 26.5.1.3) Sunum için tıklayınız…
8.3 Soğuğa Isıl Dayanım Testi (IEC 60079-0 Madde 26.9) IEC 60079-18 Madde 8.2.3.2)
8.4 Sıcağa Isıl Dayanım Testi (IEC 60079-0 Madde 26.8) (IEC 60079-18 Madde 8.2.3.1)
8.5 Cihaz üzerinde en büyük sıcaklığın tespiti (IEC 60079-18 Madde 8.2 - 8.2.2
8.6 Kendinden Emniyetli teçhizatın Sıcaklık Testleri (IEC 60079-11 Madde 10.2 Temperature tests)
9- Kendinden Emniyetlilik Testleri
Kıvılcım ateşleme testi (Spark ignition test) (IEC 60079-11 Kendinden Emniyetli Teçhizat Madde 10.1 - Spark test Apparatus Annex B.1 Test methods for spark ignition. Sunum için tıklayınız…
10-Pozitif İç Basınç Testi
IEC 60079-31 Standardının Madde 6.1.1.3 (Pressure test) de öngörülmektedir. Buna göre
Pozitif iç basınç en az:
• Koruma Seviyesi "ta" için (4 ± 0,4) kPa veya
• Koruma Seviyesi "tb" and "tc" için (2 ± 0,2) kPa
60 (0±10)saniye olarak uygulanmalıdır
Bu testin yapılmasından önce hava alma ve drenajı olan cihazlar tamamen sızdırmaz hale getirirler. Eğer böyle yapılmazsa test basıncının sürdürülmesi mümkün olmayabilir. Bu testsin hemen akabinde IP testleri yapılır ve bu aşamada sızdırmazlık için kullanılan gereçlerin sökülmesi gerekir. Bu testin Ex teçhizat olarak değerlendirilen Kablo Glendi için gerekli değildir.
Eğer Ex teçhizatın tasarımı gereği sızdırmazlık elemanı (örneğin kendi kanalında yer alan O-ring) çıkarılamıyor ise bu test tb ve tc Ekipman Tehlike seviyeleri için gerekli değildir. Basınç testi ekipmanın içinde ye alan ikincil muhafaza için uygulanmaz. Sunum için tıklayınız…
11- Dielektrik Dayanım Testi:
(IEC 60079-5 Madde 5.2.2 Routine dielectric strength test of the filling material)
IEC 60079-7 Madde 6.1 Dielektrik Dayanım Testi ve 7.2 Dielectric tests for batteries
(IEC 60079-11 Madde 10.3 dielectric strength tests - Madde 7.2 Dielectric tests for batteries
(IEC 60079-18 Madde 8.1.2 dielectric strength test – Madde 8.2 Madde 8.2.4. Dielectric strength test)
(IEC 60079-30 Madde 5.1.2 dielectric test)
Dielektrik Dayanım Testi aşağıdaki düzenlemelere göre yapılır:
a) Galvanik izolasyonu olan devreler arasında; (Bu durumda uygulanan U voltajı, test edilen iki devre arasındaki nominal voltajların toplamıdır
b) Her bir devre ile o devrenin topraklanma noktası arasında;
c) Her bir devre ile metalik olmayan malzemeden yapılmış muhafaza yüzeyi veya bu muhafazanın kimyasal bileşikten oluşan malzemesi arasında
b) ve c) şıkları için uygulanan voltaj test edilen devre voltajıdır
Dielektrik dayanımı ki yolla doğrulanabilir:
• Teçhizatın tabi olduğu özel standart öngörüsü ile
• Şekildeki gibi uygulanacak olan aşağıda yer alan iki farklı şekilde gerilimi ya 10 sn. süresince artırarak veya 60 saniye boyunca dielektrik delinme meydana gelmeden aynı düzeyde 60 saniye sabit tutarak uygulamak sureti ile:
1) U tepe gerilimi 90 Voltu aşmayan teçhizat için 500 V r.m.s. ( +5 0 %) 48 Hz to 62 Hz.
Veya alternatif olarak
2) U tepe gerilimi 90 Volttan daha büyük olan teçhizat için test gerilimi 2U + 1 000 V r.m.s. ( +5 0 %), minimum 1 500 V r.m.s. 48 Hz to 62 Hz. de olmak üzere veya bir başka seçenek olarak da test gerilimi 2U + 1 400 V d.c. ( +5 0 %) minimum 2 100 V d.c.
10 sn. süresince artırarak veya 60 saniye boyunca dielektrik delinme meydana gelmeden aynı düzeyde 60 saniye sabit tutarak uygulanır. Test boyunca dielektrik gerilimin olmaması bu testlerdeki kabul kriteridir