MGM STANDART ŞARTNAME NO 113/1984
Yer altı maden ocakları
Alev sızdırmaz, cıvatalı, fişli
KABLO BİRLEŞTİRİCİ VE ADAPTÖRLERİ (0,6 – 3,3 KV, 200 – 300 A)
Bu şartname yetkili otorite E.T.K.Bakanlığı MADEN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Alevsızdırmazlık Test İstasyonu Müdürlüğünce Yayınlanmıştır
Yer altı maden ocakları galeri ve tünlerde enerji dağıtımında kullanılan zırhlı kabloları birleştirme ve cihazlara girişi sağlayan alev sızdırmaz, cıvatalı, fişli kablo birleştirici ve adaptörlerin dizayn imalat ve testlerini kapsayan bu şartname TSE tarafından özel standart çıkarılıncaya ve/veya bu şartnamenin yenisi yayınlanıncaya kadar geçerlidir.
Bu şartnameye göre imal edilecek birleştirici ve adaptörlerin (MGM 113) olarak markalanabilmesi için imalatçı firma numunelerinin test edilerek Genel Müdürlüğümüzce onaylı ALSz sertifika ve imal lisansına sahip olması gereklidir.
Konu ile ilgili müracaat test sertifika ve lisans işlemleri aşağıda adresi belirtilen kuruluşumuzca yürütülecektir.
T:C
Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü
ALEV SIZDIRMAZLIK TEST İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ
TTK İşgüvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı Çınartepe Mahallesi Bülent Ecevit Caddesi No: 249 ZONGULDAK
MGM STANDART ŞARTNAME NO:113/1984
Yer altı maden ocakları için Alevsızdırmaz, cıvatalı, fişli
KABLO BİRLEŞTİRİCİ VE ADAPTÖRLERİ
(0,6-3,3 KV-200-300A)
1-KAPSAM
Bu şartname; yer altı kömür ve diğer maden ocaklarında MGM 109, MGM111, MGM112 şartnameleri ile belirlenen kabloları birleştirmede cihazlara girişlerde üç adet kontak tüp ve fişli, cıvatalı çözülebilir alev sızdırmaz birleştirici başlık adaptörleri kapsamaktadır.
0,6-3,3 KV çalışma gerilimli,200-300A çalışma akımlı olan bu birleştiricilerin kablo iletken irtibat hücreleri ziftli kam puntlu ve hava boşlukludur.
2-TARİFLER
2.1-KABLO BAŞLIKLARI
Kablonun sonunda kabloyu tutan çıkış kontaklarına kablo iletkenlerinin elektriksel bağlantısını sağlayan çalışabilir kapalı kutulardır.
2.2 ALSz CIVATALI KABLO BİRLEŞTİRİCİLERİ
Elektriksel iletimi kontak tüp ve fişlerle sağlanan, arada su geçirmez lastik contası bulunan cıvata ile birleştirilen TS 3380 ALSz standartlarına uygun iki adet alev sızdırmaz kablo başlığıdır.
2.3-KABLO GLENDİ
Kablonun tipine göre bir kutuya, cihaza ve ya kablo başlığına girmesini zırh telleri ile elektriksel ve mekaniksel olarak tutturulmasını korunmasını sağlayan çözülebilir metal kutucuklardır.
2.4-ADAPTÖR
Kablo başlık ve birleştiricilerinin cihazlara bağlanmasını sağlayan ara elemanlardır.
2.5-MUHAFAZA VE YALITKAN PARÇALAR
Kablo birleştirici ve adaptörlerde elektriksel yalıtkanlığı sağlayan, bunların cıvata ile birleştirilmesinde alev sızdırmazlık özelikleri olan koruyucu muhafızlardır.
3-GENEL YAPI
3.1- KABLO GİRİŞLERİ
Başlık birleştiricilerin kablo giriş ve ilikten irtibat fişleri, 120mm² iletken kesitli esnek hareketli, 150mm² sıkıştırılmış iletken kesitli zırhlı kablolara uygun olmalılar.
3.2-MEKANİK DAYANIM
Kablo birleştirici adaptörlerin yalıtkan parçaları, muhafazaları, dış elemanları; birleştirme, ayırma ve normal çalışmada 1. gurup ağır darbe koşularına dayanıklı olmalıdır.
3.3-ALEV SIZDIRMAZ MUHAFAZA
Alev sızdırmaz muhafazalar, yalıtkan parçalar TS 3380 (TS EN IEC/ISO 60079-1) ,3385 (TS EN IEC/ISO 60079-7) ALSz standartları ve ALSz yönetmeliğine uygun olmalıdır.
3.4-YALITKAN PARÇALAR
Birleştirici ve adaptörlerde kulunlan yalıtkan parçalar nem çekmeyen zamanla deforme ve yanıcı özeliği olmayan çizelge:1 deki değerleri sağlayan fenolik esaslı reçine ve plastik malzemeden kalıplanarak yapılacaktır. Faz-faz, faz-toprak arası sürünme ve atlama mesafeleri çizelge ve resimlerde belirtilin değerlerden az olmamalıdır.
Kalıplanmış yalıtkan parçalar 120 +- 5ºC sıcaklıktaki fırında 24 h bekletip fırın dışı ortam sıcaklığına düşürüldüğünde yüzeylerde çatlama bozulma ve deformasyon olmamalı ve boyutlarda orijinal ölçülere nazaran %0,25 den fazla değişim olmamalıdır.
3.5-MUHAFAZALAR
Birleştirici ve adaptörlerin dış muhafazaları demir harici metallerle zamanla paslanmaz, çürüme, delinmez uygun demir birleşiklerinden yapılabilir.
İçerisinde toplam %15 den fazla alüminyum, titanyum, magnezyum ve toplam %6 dan fazla magnezyum, titanyum karışımı olan alışımlar ile bunları ihtiva eden kaplama ve boyalar muhafaza ve parçalarında kullanılmaz. Bu kısıtlamalar bu malzemelerle paslı çelik ve demirin sürtme neticesi patlayıcı ortamda çıkaracağı kıvılcım tehlikesi için konmuştur.
Birleştirici ve adaptörlerin ALSz cihazlara girişini sağlayan ve cihaz üzerinde özel şekillendirilmiş adaptör parçalarının muhafazaları ALSz cihaz malzemesinden yapılabilir.
Kablo birleştirici muhafızları bakır toprak irtibatını bağlamaya müsait olmalıdır.
Dört damarlı kablo birleştirici muhafaza içinde dördüncü damar için irtibat tertibi bulunmalıdır.
2.6-KONTAK TÜPLERİ
Kontak tüpleri en az 70 Brinell sertliğinde pirinç, fosfor, bronz, orta sert bakır ve diğer uygun metallerden yapılmalıdır. Tüp ve pim devamlı surette iyi bir elektriksel temas sağlamalıdır. 20 ºC deki özdirenci 11 mikroohm cm den büyük olmamalıdır. Kontak tüplerinin kapanmasını sağlayan yay pim çıkarıldığında tüp iç çapını 200 A likte 2,8 mm 300 A likte (15,4-15,7) mm de tutacak ölçü ve özelikte olmalıdır.
3.7-KONTAK PİMLERİ
Kontak pimleri en az 70 Brinell sertliğinde orta sert bakır veya uygun metalden yapılmalı 20 ºC deki özgül direnci 11 mikro ohm cm den büyük olmamalıdır. Kontak tüp, pim, ölçü ve toleransları Şekil:1 de verilmiştir.
3.8- LASTİK CONTA
Kablo birleştirici ve adaptörlerin metal-metal temaslı cıvata bağlantılarını bozmayacak şekilde araya kontak tüp, pim ve izolatörleri suda koruyan lastik contalar kullanılacaktır. 55-65 sertliğinde siyah renkli esnek izolasyon lastiği PCP veya benzeri malzemelerden şekil:2 deki ölçülere göre yapılacak ve sıkıştırılması en fazla %15 olacaktır.
3.9-BAĞLANTILAR
İletken kontak tüpü bağlantıları çalışma sıcaklık değişimi ve sarsıntılara dayanıklı olmalıdır. Adaptör irtibat iletkenleri lehimle kaynaklanabilir. İrtibatlarda dörtten az sıkıştırma vidası kullanılmamalıdır.
3.10- AYIRMA ÇIKINTILARI
Kablo birleştirici ve adaptörlerinde ayırma işlemi için metal muhafazalar üzerinde cihaz eleman ve ALSz yüzeylerinin bozulması için ayırma çıkıntıları bulunmalıdır.
4-BOYUTLAR
4.1- PARÇALAR
Kablo birleştirici, adaptör, izolatör ve kömür kapaklarla ilgili boyut ölçü ve toleransları akım ve gerilime bağlı olarak çizelge ve şekillerde verilmiştir.
4.2- ELEKTRİKSEL ATLAMA VE SÜRÜNME MESAFELERİ
Faz-faz ve faz-toprak arası atlama sürünme mesafelerinin en az değerleri gerilime bağlı olarak çizelge:2,3 de verilmiştir.
4.3-CİVATALAR SAPLAMALAR
Cıvata ve saplamaların mekanik özelikleri TS 3380 standart isteklerini karşılamadadır. 3300 volt kadar başlık ve adaptörleri birleştirmek için dört adet cıvata kullanılmalıdır.
4.4- KABLO GLENDLERİ
Kablo başlık ve birleştiricilerin girişlerinde kabloyu tutan, zırhlı sıkan ve elektriksel teması sağlayan glendler bulunacaktır. Kablo zırh altı çapına bağlı olarak glend zırh sıkma konik parçası, tespit cıvata ve en az zırhlı kayma yük değerleri çizelge 4 de verilmiştir.
5-TESTLER
5.1-ALSz SERTİFİKA VE TİP TESTLERİ
Tip testleri kablo birleştirici adaptör glend ve birleşenleri üzerinde bu şartname ALSz yönetmelik,TS3380 ve ALSz standartlarına esas alınarak ALSz test istasyonunca ve/veya test yetkilisinin uygun göreceği kuruluşlarda yapılacak tüm inceleme kontrol ve testleri kapsar.
Bu şartnamede belirtilen hususlar ile madenlerde çalışılacak teçhizatla ilgili belirtilmeyen inceleme ve testlerin yapımı test yetkilisinin inisiyatifindedir.
5.1.1-200A Teçhizat Isınma Testi
Kompunt doldurulmuş 95 mm² iletken kesitli 1,8 metre boyunda PVC yalıtkan kılıflı zırhlı kablolu kontak pim ve lastik contası takılmış iki kablo birleştiricisi cıvatalarla sıkılacaktır.
Kablo glendinden 0,9 uzağı damar iletkenine, kontak tüpü iletken bağlantı ve fiş temas noktalarına sıcaklık ölçümü için termokupul veya eşdeğer elemanlar yerleştirilecektir.
Kablo damarlarında başlık ve adaptörlerden akım kararlı sıcaklığa erişilinceye kadara geçirilecek sıcaklıklar ortam sıcaklığı dikkate alınarak kaydedilecektir. Erişilecek kararlı sıcaklık, değişimin 1 ºC / h olduğu sıcaklıktır.
Karalı sıcaklıkta ölçülen başlık elemanlarındaki sıcaklık kablo iletkeninde ölçülen sıcaklıktan fazla olmamalıdır.
5.1.2- 300A Teçhizat Isınma Testi
Kamput doldurulmuş 150 mm² iletken kesitli 1,8 metre boyunda PVC yalıtkan ve kılıflı zırhlı kablolu kontak pim ve lastik contası takılmış iki kablo birleştiricisi cıvatalarla sıkılacaktır.
Kablo glenden 0,9 metre uzağı damar iletkenine, kontak tüpleri iletken bağlantı ve fiş temas noktalarına sıcaklım ölçümü için termo kupul veya eşdeğer elemanlar yetiştirilecektir.
Kablo damarlarında, başlık ve adaptörlerden 300 A 50 hz akım geçirilerek belirtilen noktalardan ortam sıcaklığında dikkate alınarak kararlı sıcaklığa erişilinceye kadar ölçmeler yapılacak ve kaydedilecek.
Kararlı sıcaklıkta birleştirici adaptör kontak elemanlarında tespit edilen sıcaklıklar kablo iletken sıcaklığından fazla olmamalıdır.
5.1.3- Yüksek gerilim testi
Başlık birleştirici ve adaptörlerde her bir kontak tüpü arasına, her bir kontak tüpü ile metal muhafazalar arasına aşağıda değerleri verilen 25-100hz lik yüksek gerilim 1 dk süre ile tatbik edilecek ve uygun ölçü aletleri ile gerilim gözlenecektir. Tek kutuplu test transformatörünün toprağı söz konusu teçhizatın metal kısımlarına bağlanmalıdır.
Çalışma gerilimi Test gerilimi
__________________ ________________
660 volt 4000 volt
3300 volt 7500 volt
5.2- RUTİN TESTLER
Sertifika sahibi firma imal etiği her bir teçhizata lisans sınırlayıcı şartlarında belirtilen kontrol ve testlerinin yapmanın yanı sıra 5,1-3 de belirtilen yüksek gerilim testini rutin olarak yapacak kontrol ve test neticelerini firma bünyesinde yazılı olarak belgeleyecektir.
6-MARKALAMA
ALSz sertifikalandırılmış her bir cihaz metal muhafazası üzerine aşağıda belirtilen kolayca okunabilir ve bozulmaz tipten markalanacaktır.
- Sertifika sahibi imalatçı, satıcı firma tanıtması, marka,
- Çalışma akımı ve gerilimi,
- Bu şartname numarası,
- ALSz onay işareti,
- ALSz sertifika numarası,
- Gerilim ikazı, kompunt ikazı.
7-ALSz SERTİFİKA MÜRACAATI
Bu şartnameye göre dizayn edilmiş cihazların ALSz sertifika müracaatları 19,9,1973 gün ve 14660 sayılı resmi gazetedeki ALSZ yönetmeliğinin teknik hususları yerine getirilerek yapılmalıdır.
Çizelge:1 İZOLASYON MALZEME DEĞERLERİ
BÜYÜKLÜK
DEĞER VE BİRİMİ
Elektrik dayanımı (en az)90ºC
Yüzeysel direnci (en ez)
Hacimsel direnç (en ez)
Kopma kuvveti (en az)
Darbe kuvveti (en ez)
Su emmesi (en fazla)
6 KV/mm
109Ω
1013 Ω/cm
34 N/mm²
10 kj/m²
50 mg
Çizelge:2 (en ez) ELEKTİRİKSEL MESAFELER (havada)
Sembol
Mesafeler
0,6
KV
3,3
KV
6,6
KV
A
B
C
D
Faz-faz arası
Faz –toprak
Faz-faz sürünme
Faz-toprak sürünme
Mm
19
19
25
19
Mm
50
50
76
70
Mm
89
63
146
89
Çizelge:3 (en ez) ELEKTİRİKSEL MESAFELER (kompuntta)
Sembol
Mesafeler
0,6
KV
3,3
KV
6,6
KV
E
F
G
H
Faz-faz arası
Faz –toprak
Faz-faz sürünme
Faz-toprak sürünme
Mm
12,5
12,5
19,0
12,5
Mm
19
12,5
38
25
Mm
25
19
63
32
Çizelge:4 KABLO GLEND DEĞERLERİ
Zırh altı kablo capı
mm
Zırh sıkma boyu
mm
Metrik cıvata
Zırh sıyrılma
kg
2 cıvata
3 cıvata
15 e kadar
15-21
21-28
28-35
35-45
45-56
56-70
70-82
82-100
16
18
24
28
30
38
45
53
64
8
10
10
10
12
12
12
16
18
6
8
8
8
10
10
12
12
16
271
340
450
680
680
680
905
1130
1360
Sembol
Konu
Ölçü
mm
Tolerans
mm
200A
300A
A
B
C
D
E
F
G
Kontak pim boyu
İzole boyu
İzole çapı
Kontak çapı
Pim uç radiusu
İzolesiz pim boyu
İzole boyu
115
46
18,5
13
3,2
34
41,7
138
70
27,5
16
3,2
28
41,7
±0,25
+0,2
-0,1
+0,1
-0,0
+0
-0,05
0,75
+0,4
-0,2
+0,3
-0,0
Not:
200A kontak pim çapı 13 mm kalmak kaydı ile 300A boyutlarında yapılabilir. Şekil 5 deki ölçüler bu tip pim içindir.
Sembol
Konu
Ölçü
mm
Tolerans
mm
A
B
C
D
E
F
G
H
J
Conta kenar kalınlığı
Dış çap
Faz delik eksen çapı
Faz delik çapı
Perde yarıçapı
Faz delik dış çap
İç radius
Perde kalınlığı
Sıkıştırma boşluk radiusu
8
101
50,8
35,7
46,8
41,3
1,6
4
1,6
0,1
0,2
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
