ATEX 2014/34/EU Annex 5 (Modül F) ile ATEX 2014/34/EU Annex 6 (Modül C1) in karşılaştırılması ve
Uygulanmalarındaki Onaylanmış Kuruluşların karşılaştıkları tereddütler hakkında
ATEX 2014/34/EU direktifine göre atanmış Onaylanmış Kuruluşlarda her iki modülün uygulanmasında birbiri ile karıştırılan uygulamaların olduğu görülmektedir
ATEX 2014/34/EU Direktifi Annex V (Modül F) Ürün Doğrulama Modülünde de Onaylanmış Kuruluşun her bir ürün testini bire bir bizzat atayacağı kendi teknik elemanı ile yapmasını ve yazacağı raporu imzalamasını öngörmektedir. Çünkü bu modül “Çok Yüksek Riskli” olarak tanımlanan Kategori 1 (Zone 0/20) için uygulanması gereken bir modüldür
ATEX 2014/34/EU Ek 6 (Modül C1) "Denetimli Ürün Deneyi Ve Üretimin Dâhili Kontrolünü" esas alan tipe uygunluk Uygunluk Değerlendirme modülü ise “Yüksek Riskli” ("Çok Yüksek" Risk değil) olarak tanımlanan Kategori 2 (Zone 1/21) için uygulanması gereken bir modüldür. Aradaki fark ise "Çok Yüksek Risk" ve "Yüksek Risk" şeklindedir. Dolayısı ile iki modül için aynı Uygunluk Değerlendirme prosedürünün uygulanması doğru değildir
Zira Türkiye’de ATEX 2014/34/EU direktifine göre atanmış Onaylanmış Kuruluşlardan bazıları gerekçe olarak sundukları “Kendilerini Güvenli Tarafta Bulundurmak (?)“ adına Kategori 1 için uygulanan ATEX 2014/34/EU Annex 6 Denetimli Ürün Deneyi Ve Üretimin Dâhili Kontrolünü esas alan tipe uygunluk Uygunluk Değerlendirme Modülünü aynı ATEX 2014/34/EU Annex 5 de olduğu gibi uygulamakta ve bizzat ilgili üreticinin işyerine gönderdikleri Teknik Elemanlarına ürün testini yaptırarak raporlarını imzalatmaktadırlar. Bu durumda ilgili işyerine (üretici firmaya) “kendilerini güvenli tarafta bulundurmak" gibi sübjektif bir gerekçe adına Kategori 1 (Zone 0/20) ve Kategori 2 (Zone 1/21) için aynı Uygunluk Değerlendirme yapılmaktadır
Halbuki bu durum gerek TS EN /ISO 17065 Ürün Belgelendirme Standardı, ATEX 2014/34/EU direktifi ve gerekse Onaylanmış Kuruluş Olma Amaçlı Akreditasyona ilişkin EA Dokümanı (EA 2/17) da belirtildiği şekilde üreticiye gereksiz bir zorlama yüklemekte, üretici böylece Onaylanmış Kuruluşun gönderdiği elemanına zaman ve imkân ayırma gibi bir durumla karşılaşmaktadır. Zira örneğin;
- TS EN /ISO 17065 Ürün Belgelendirme Standardının Madde 4.4.4 de “Belgelendirme kuruluşu şartlarını, değerlendirmesini, gözden geçirmesini, kararını ve gözetimini (gözetim söz konusu ise) belgelendirmenin kapsamı ile bizzat ilişkili konularla sınırlandırmalıdır
- ATEX 2014/34/EU Yönetmeliğinin Madde 30(2) sinde ise “Uygunluk değerlendirme faaliyetleri, iktisadi işletmeciler üzerinde gereksiz yük oluşturmaktan kaçınılarak, orantılı bir şekilde yürütülür. Onaylanmış kuruluşlar, faaliyetlerini taahhüt ettiği işin büyüklüğü, faaliyet gösterdiği sektör, sektörün yapısı, söz konusu ürün teknolojisinin karmaşıklık derecesi ve “üretim sürecinin hacmi ve vasfını göz önünde bulundurarak” gerçekleştirir. Onaylanmış kuruluş bunu yerine getirirken ürünün bu yönetmeliğin gereklerine uygunluğu için gerekli "zorluk derecesi" ve "koruma seviyesi"ni dikkate alır” denmektedir
- Avrupa Komisyonunun yayımladığı "Yeni Yaklaşım Mevzuat" ına dair 768/2008 sayılı Kararının Article R27(2) de: "Uygunluk Değerlendirmeleri ekonomik operatörlere gereksiz yükler yüklemeksizin orantılı durumda uygulanacaktır. Uygunluk değerlendirme kuruluşları faaliyetlerini yerine getirirken görev yaptıkları sektörün büyüklüğünü, yapısını, üretimin karmaşıklık derecesini veya kitle üretimi veya seri üretim oluşunu, zorluk derecesi vb. hususları dikkate alacaklardır" denmektedir
(Conformity assessments shall be carried out in a proportionate manner, avoiding unnecessary burdens for economic operators. Conformity assessment bodies shall perform their activities taking due account of the size of an undertaking, the sector in which it operates, its structure, the degree of complexity of the product technology in question and the mass or serial nature of the production process In so doing they shall nevertheless respect the degree of rigour and the level of protection required for the compliance of the product with the provisions of this...)
Ayrıca;
- TÜRKAK tarafından Türkçesi yayımlanan “Onaylanmış Kuruluş Olma Amaçlı Akreditasyona ilişkin EA Dokümanı (EA 2/17)” nın Madde 9.3.2 sinde; “Uygunluk değerlendirmeleri, ekonomik operatörler için gereksiz yükler yaratmaksızın, ölçülü biçimde yürütülmelidir. Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları, işletmelerin büyüklüğünü, sektörü ve ilgili teşebbüslerin yapısını, ürünler tarafından kullanılan teknolojinin göreli karmaşıklığını ve üretimin seri mahiyetini dikkate alarak faaliyetlerini yürütmelidir" denmektedir
SONUÇ:
Yukarıda anılan konu ile ilgili mevzuat hükümlerine dayanarak; Onaylanmış Kuruluşun;
ATEX 2014/34/EU Annex 6 (Modül C1) Denetimli Ürün Deneyi Ve Üretimin Dâhili Kontrolünü esas alan tipe uygunluk Değerlendirme Modülünü aynı ATEX 2014/34/EU Annex 5 (Modül F) de olduğu gibi uygulamakta ve bizzat ilgili işyerine gönderdikleri ve uygunluk değerlendirmesi yapan "Teknik Uzmanlarına ürün testini yaptırıp raporlarını imzalatarak "Uygunluk Değerlendirme Denetimi" yapmaları durumunda;
1- TS EN /ISO 17065 Ürün Belgelendirme Standardının Madde 4.4.4 üne aykırı davranılmaktadır. Yani yapılan iş “belgelendirmenin kapsamı ile bizzat ilişkili konularla sınırlandırılmamış olmaktadır
2- ATEX 2014/34/EU Yönetmeliğinin Madde 30(2) ye aykırı davranılmış olmaktadır. Yani; Uygunluk değerlendirme faaliyeti, iktisadi işletmeciler üzerinde gereksiz yük oluşturmaktan kaçınılmamakta, orantılı bir şekilde yürütülmemiş olmaktadır
3- Avrupa Komisyonunun yayımladığı 768/2008 Yeni Yaklaşım Mevzuatına dair 768/2008 sayılı Kararının Article R27(2) ye göre de üreticiye Onaylanmış Kuruluş; sektörün büyüklüğünü, yapısını, üretimin karmaşıklık derecesini veya kitle üretimi veya seri üretim oluşunu, zorluk derecesini vb. hususları dikkate almamaktan dolayı bu maddeye aykırı davranılmış olmaktadır
4- EA Dokümanı (EA 2/17)” nın 9.3.2 sine aykırı davranılmış olmakta, yani Uygunluk değerlendirmesi, ekonomik operatörler için gereksiz yükler yaratılmakta ve, ölçülü biçimde yürütülmemektedir. Ayrıca aynı madde kapsamında, Onaylanmış Kuruluş ”üreticinin ürünlerinde kullanılan teknolojinin “ve “üretimin seri mahiyetini, göreli karmaşıklığını dikkate almayarak faaliyetini yürütmüş” olmaktadır
Bu nedenlerle Onaylanmış Kuruluşlar tarafından ATEX 2014/34/EU Annex 6 (Modül C1) "Denetimli Ürün Deneyi Ve Üretimin Dâhili Kontrolünü" esas alan "Tipe Uygunluk Uygunluk Değerlendirme Modülü"nün uygulaması; ATEX 2014/34/EU Annex 5 (Modül F) "Ürün Doğrulama Modülünün" uygulaması ile aynı uygulama şeklinde olmamalıdır. Uygunluk değerlendirme kuruluşunun "Kendilerini Güvenli Tarafta Bulundurmak (?)“ gerekçesi ile ATEX 2014/34/EU Ek 6 (Modül C1) "Denetimli Ürün Deneyi Ve Üretimin Dâhili Kontrolünü" esas alan tipe uygunluk Uygunluk Değerlendirme modülünü uygularken; tıpkı ATEX 2014/34/EU Direktifi Annex V (Modül F) Ürün Doğrulama Modülü nün aynısı olan uygulamayı yapmaları, kendi elemanları ile "ilgili işyerinde bizzat testlere katılmaları ve her bir ürün için bire-bir test yapmaları" akreditasyon denetimlerde karşılaşılan uygunsuzluktur.
